Memnu haklar nelerdir?
Diğer bir deyişle yasaklanmış haklardır. Memnu haklar; kişinin, Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlar tarafından düzenlenmek suretiyle belli bir suçtan veya belli bir cezaya mahkûmiyetten dolayı hak yoksunluğu yaşamasına neden olan haklardır.
MEMNU HAKLARIN İADESİ NEDİR?
Yasaklanmış hakların iadesi Adli Sicil Kanunun 13/A maddesinde düzenlenmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir.
Memnu hakların iade edilmesinin şartları nelerdir?
Memnu hakların iadesi şartları sayılı Adli Sicil Kanunu 13/A maddesinde sayılmıştır.
Memnu hakların iadesi şartları;
Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,
a) Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması,
b) Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması, gerekir.
YARGITAY KARARLARI
Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2016/5057 E. 2017/5055 K. 04.05.2017 T.
“Somut olayda mahkemesince sanığın mahkumiyet kararında yasaklanmış hak bulunmadığı gerekçesi ile sanığın memnu hakların iadesi talebinin kabul edilmediği anlaşılmakla, her ne kadar sanık hakkındaki mahkumiyet kararında herhangi bir hak yoksunluğu yer almasa da, sanık hakkında adli sicil arşiv kaydının bulunmasının yasaklanmış hak kavramına dahil olduğu, sanığın cezasının infaz edildiği tarih olan 17.01.1998 tarihinden itibaren 5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 13/A maddesinde yer alan 3 yıllık sürenin geçmiş olduğu ve sanığın daha sonra yeni bir suç işlememiş olduğu cihetle; mahkemesince yapılacak değerlendirmede sanığın hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda kanaate ulaşılması durumunda yasaklamış hakların geri verilmesi yoluna gidilmesi gerektiği gözetilerek itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesi hukuka aykırıdır” ilamında ve bir çok Yargıtay kararında da bu durumun usule ve hukuka aykırı olduğu tespit edilmiş olduğu sabittir.
Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/992 Esas 2019/11543 Karar
Cezanın amaçlarından birisinin de mahkumun ıslahı olması karşısında; bunu ispat eden/gösteren kişinin ömür boyu hak yoksunluğuna muhatap olması, adil de değildir. İşte ortaya çıkabilecek bu gibi sakıncaların giderilebilmesi için, mahkumun belirli bir süreyi iyi halli olarak geçirmesi ve kanunda açıklanan diğer koşullara uymuş olması halinde yoksun kaldığı hakları tekrar kullanması, “yasaklanmış hakların geriverilmesi (memnu hakların iadesi) kurumu ile olanaklı hale gelmektedir. Bu yolla mahkûm, toplumsal yaşamın gerektirdiği etkinlikleri normal bir şekilde sürdürmesini sağlayan haklarına yeniden kavuşmanın yanı sıra, mahkumiyet sonucu yıpranan manevi itibarını da elde etme olanağına kavuşmuş olacaktır.
Yetkili ve görevli mahkeme neresidir?
- Memnu hakların iadesi kararı, hükümlünün yargılandığı mahkeme tarafından verilebilir.
- Hükümlü, hükmü veren mahkeme dışında bir yerde ikamet ediyorsa ikamet ettiği yerde bulunan ve mahkumiyet hükmünü veren mahkemeyle aynı dereceli bir mahkemeye başvurarak memnu hakların iadesi talebinde bulunabilir.
Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının kesinleşmesi halinde, adlî sicil arşivine kaydedilir. Memnu hakların iadesi kararı alındıktan sonra adli sicil arşiv kaydının silinmesi talebi üzerine hükümlünün adli sicil arşiv kaydı silinir.
Memnu hakların iadesi kendiliğinden olmayıp mahkemeye sunulacak bir dilekçe ile talep edilmelidir.
Daha fazla bilgi için ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.
DANIŞMA ÜCRETLİDİR. AVUKATIN ÜCRETSİZ VEYA ASGARİ ÜCRET TARİFESİNİN ALTINDA DAVA ALMASI, DANIŞMANLIK YAPMASI AVUKATLIK KANUNU’NA AYKIRIDIR. BU SEBEPLE AVUKATLARDAN ÜCRETSİZ İŞ YAPMALARININ TALEP EDİLMEMESİ RİCA OLUNUR.
